Arapça, İslam dininin lisanıdır ve Kur'an-ı kerim bu lisanın en üst ve ulaşılmaz halidir! Bunu dost düşman herkes kabul eder. Hatta Arapça'da derinleşmek, fesahat ve belagat konularında malumat sahibi olmak isteyenlere, dinleri ne olursa olsun, Kur'an-ı kerim okumaları tavsiye edilir, Arabi'yi iyi bilenler cenahından.
Böyle olmakla birlikte, Hıristiyanların, kendi dini ritüelleri veya günlük hayatta Arabi'yi kullanmaları dinlemek, değişik ve ufuk açıcı bir tecrübe! Zira fasih Hıristiyan Arapçası kullanmak isteyenler veya İslam Arapçasının dominantlığı karşısında mücadele etmekten bıkmış olanlar veya dil işlerine fazla ehemmiyet vermeyenler arasındaki nüans farkları, enteresan olabiliyor! Ayrıca insan düşünmüyor değil: Karşında, her bakımdan mükemmel hem de senin dilinde indirilmiş bir kitap var ve sen ona sırt çevirip, Hıristiyan falan kalabiliyorsun... Hakikaten hayret verici! Hem de öyle az-buz bir oran değil... Bilhassa Mısır, Filistin ve Lübnan'da... Neyse, biz sözümüze dönelim.
Samimi Hıristiyanlar, beklenildiği üzere, İslamiyet'i hatırlatacak şeylerden kaçınırlar. Kıptiler genelde böyledir (Kıptiler Araptı değildi meselesi ayrı). Arap coğrafyasındaki, "Hıristiyanların bir kısmı, Arapça'yı, Kur'an-ı kerim gönderilmeden evvel de kullanıyordu" argümanını bir kenara bırakıp, günümüzdeki bazı kelime-kalıp kullanımlarına ve İslamiyet'le doğrudan alakalı kalıpları ne şekilde söylediklerine kısaca bakalım:
Bir kere Hıristiyanlar "rab" kelimesini daha sık kullanırlar. Bir hadise, bir felaket karşısında, genelde "Ya rab... Ya rab!" diye reaksiyon gösterirler.
Allah lafzını da söylerler. Hatta ibadet ve okumalarında sık geçer. Ancak burada dikkat edilecek bir yer var. Daha doğrusu bu metot, buna benzer yerlerde hemen hemen aynı şekilde tatbik edilir: Sondaki "h" harfi çok hafif geçilir veya hiç okunmaz)... Ya "Ella" (çok ince) ya da çok açık "a"lı "Alla" derler.
Salat kelimesi lügatlerinde var ama söyleme biçimi yine kulak tırmalar. Çünki "salat"ın sonundaki "a"yı çok açık ve sert söylerler. Oysa bizde, o sondaki "a" yumuşacıktır. Yani "salyat" gibi okunur.
Elhamdülillah demeleri vakidir. Hatta "elhamdülillahi rabbil alemin" diyen papaz kılıklı birini görünce, mavi ekran verme ihtimaliniz dahi olabilir! Ama yine dikkat edilecek kısım, o sondaki "h". Zira genelde bunu şöyle telaffuz ederler: elhamdülille.
Eşşükrülillah diyeni vardır ama "eşkür el-rab" daha doğrudur lügatleri açısından.
Allahü ekberi de duyup şaşırabilirsiniz bir Arap Hıristiyandan! Lakin İslamiyetteki söyleme biçimine fazlaca dokunmamak için, şu haliyle denmesi daha uygundur: Alla kbir.
Bismillah derler ama genelde sadece "bismilla" (h zayıf veya yok). Fasihte ise, "bismi el-salib" (haçın adıyla) veya "bismi el-âb" (babanın adıyla) haliyledir.
İnşallah çok yaygın kullanılır ama yine formül şaşmaz: İnşalla* diye çıkar ağızdan. Hatta bazen baştaki "i" bile düşer, bildiğin "nşalla" olur. Oysa dile ve İslam'daki söyleme tarzına dikkat eden kişiler için söyleme biçimi şöyledir veya olmalıdır; inşaallah!
Selam aleyküm diye selamlayanları vardır ama burada yine bir püf noktası var: İslam dininin bildirdiği selam, esselamü aleyküm ya da bizdeki yaygın haliyle "selamün aleyküm"dür. Gerçi artık tüm Araplar aynı şekilde söylüyor, insanı gıcık ediyorlar ama... O da ayrı bir mevzu!
Peki bu bazı kalıpların sonundaki "h" neden mühim: Çünki bu İslamiyet'in alamet-i farikalarındandır. Birçok kaynakta, sadece Allah değil Allahü teala veya Allahü sübhanehü... şeklinde söylenmesi teşvik edilir, hem tâzimi yüksek tutmak hem de sondaki "h"yi tam olarak söyleyebilmek adına. Hatta bilindiği üzere, kurban ibadeti ifa edilirken, kurbanı kesecek olanın, "bismillahi" derken, "h"yi belli etmesi istenir.
Not olarak şunu eklemek lazım: Hıristiyan olsun olmasın, "fasih arapça"nın kullanılmadığı yerlerde de, bu söyleme şekilleri illaki bulaşıyor!
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder
Yorumunuz için teşekkürler! Hakaret küfür olmazsa ne kaa guzel olur!